وضوح صفحه نمایش (رزولوشن) در انتخاب گوشی و لپ‌تاپ اهمیت فراوانی دارد. در این مطلب با انواع رزولوشن صفحه نمایش و مفاهیم مختلفی نظیر پیکسل، dpi و ppi آشنا خواهید شد. در هنگام خرید تجهیزاتی الکترونیکی نظیر تلویزیون و نمایشگر، معیارهای سلیقه‌ای مختلفی نظیر ابعاد، مدت پاسخ‌دهی، نرخ تازه‌سازی، نوع برند و پنل نمایشگر ممکن است در نظر گرفته شود، اما مهم‌ترین معیاری که تمام افراد در اهمیت آن اتفاق‌نظر دارند، وضوح کیفیت صفحه نمایش یا همان رزولوشن است. رزولوشن به بیانی ساده به معنای کیفیت و وضوح تصویر صفحه نمایش یک مانیتور یا تلویزیون است.
هرچه رزولوشن یک تلویزیون، مانیتور، لپ‌تاپ یا گوشی موبایل بالاتر باشد، کیفیت و جزئیات محتوای ویدئویی که در صفحه نمایش این تجهیزات الکترونیکی پخش می‌شود، افزایش خواهد یافت. اما انواع رزولوشن برای صفحه نمایش کدام است و بهترین رزولوشن برای گوشی موبایل چیست؟ برای پاسخ به این سؤالات نخست باید با مفاهیم مختلفی نظیر تراکم پیکسلی، dpi و ppi آشنا شوید.
پیکسل چیست؟
کوچک‌ترین جزء ساختاری یا واحد تشکیل‌دهنده تصویری دیجیتالی که بر صفحه نمایش ظاهر می‌شود، پیکسل نامیده می‌شود. پیکسل‌ها مربع‌های رنگی کوچک با ابعاد یکسانی هستند که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر، تصویری را بر صفحه نمایش لپ‌تاپ، تبلت، گوشی، مانیتور و تلویزیون شما ظاهر می‌کنند.
چه ارتباطی میان پیکسل و رزولوشن وجود دارد؟
پیکسل‌ها به عنوان آجرهای سازنده تصاویر، ارتباط تنگاتنگی با وضوح تصویر صفحه نمایش یا همان رزولوشن دارند و هرچه تعداد آن‌ها بیش‌تر باشد، تصویر ایجاد شده بر صفحه نمایش، وضوح و جزئیات بیش‌تر و در نتیجه رزولوشن بالاتری خواهد داشت. به بیانی دیگر، پیکسل‌ها مانند تکه‌های پازل، هرکدام تکه‌ی کوچکی از تصویری بزرگ را می‌سازند و هرچه بر تعداد این تکه‌ها اضافه گردد، تصویر باکیفیت‌تر و بزرگ‌تری بر صفحه نمایش ظاهر خواهد شد. براساس این تعریف می‌توان نتیجه گرفت که رزولوشن به معنای مجموع تعداد پیکسل‌های قرار گرفته در طول و عرض خطی به طول یک اینچ مربع (۲٫۵۴ سانتی‌متر) در یک تصویر دیجیتالی است.
واحد سنجش کیفیت تصاویر چاپی (DPI)
DPI در لغت به معنای نقطه در هر اینچ (Dot Per Inches) است و به تعداد نقطه موجود در خطی به طول یک اینچ در تصویری چاپی دلالت دارد. بنابراین دی پی آی معیاری است برای سنجش رزولوشن یا وضوح کیفیت تصاویر اسکن شده و چاپی (تصاویر کاغذی). هرچه بر تعداد دی پی آی موجود در تصویری کاغذی افزوده گردد (افزایش تراکم نقاط در یک اینچ)، رنگ‌ها و وضوح کیفیت تصاویر نیز افزایش خواهد یافت و تصاویر با رزولوشن بالاتری در مجلات، پوسترها و بروشورها چاپ می‌گردند. اما DPI اصطلاح رایجی برای اندازه‌گیری وضوح کیفیت تصاویر دیجیتالی نیست و برای سنجش کیفیت این تصاویر از واژه دیگری به نام PPI استفاده می‌شود.
واحد سنجش کیفیت تصاویر دیجیتالی (PPI)
اصطلاح PPI که مخفف عبارت (Pixel Per Inch) است، به کیفیت وضوح تصاویر دیجیتالی دلالت دارد و به عنوان واحدی برای اندازه‌گیری چگالی پیکسل‌ها در طول و عرض یک اینچ و سنجش رزولوشن محتوای تصویری نمایشگرهای دیجیتالی استفاده می‌شود. بنابراین افزایش میزان PPI یک تصویر با افزایش وضوح کیفیت تصویری دیجیتالی رابطه مستقیم دارد، بدین معنا که هرچه بر تعداد پیکسل‌های موجود در یک اینچ اضافه گردد، تصویری با وضوح و جزئیات بیش‌تری بر صفحه نمایشگر ایجاد می‌شود.
تراکم پیکسلی چیست و چه تأثیری بر رزولوشن دارد؟
تراکم پیکسلی (Pixel Density) نسبت میان رزولوشن و ابعاد صفحه نمایش است که با واحد اندازه‌گیری PPI سنجیده می‌شود. هرچه تراکم پیکسلی یک صفحه نمایش، چه صفحه گوشی موبایل باشد و چه تلویزیون، بیش‌تر باشد، تعداد پیکسل‌های هر صفحه بیش‌تر خواهد بود و در نتیجه تصویری باکیفیت‌تر ارائه خواهد شد. بنابراین تراکم پیکسلی تعریف متفاوتی با رزولوشن یا همان وضوح کیفیت تصویر دارد، چراکه رزولوشن بر تعداد پیکسل‌های موجود در یک تصویر دلالت دارد اما تراکم پیکسلی به تعداد پیکسل‌های موجود در یک فضای معین در صفحه نمایش گفته می‌شود.
برای درک تمایز مفهوم این دو اصطلاح تصور کنید دو مانیتور ۲۴ و ۲۷ اینچی با رزولوشن 1920×1080 خریداری کردید که تراکم پیکسلی مانیتور ۲۴ اینچی ۹۲ و مانیتور ۲۷ اینچی ۸۲ است، طبیعتاً مانیتور ۲۴ اینچی که تراکم پیکسلی بالاتری نسبت به ابعاد خود دارد، جزئیات تصویر بیش‌تری را به شما نمایش می‌دهد. با توجه به موارد مذکور می‌توان نتیجه گرفت که مفاهیم رزولوشن و تراکم پیکسلی با یکدیگر متفاوت بوده و معیارهای بسیار مهمی در انتخاب کیفیت صفحه نمایش هستند.
آیا تراکم پیکسلی بیش‌تر همیشه به معنای کیفیت تصویر بهتر است؟
پاسخ مثبت و منفی است! به‌طورکلی تراکم پیکسلی بالاتر به معنای وضوح کیفیت بهتر است اما این قاعده پس از گذر چگالی پیکسل‌ها از میزانی معین، مشمول قانون بازده نزولی می‌شود؛ بدین معنا که هرچه تراکم پیکسلی در صفحات نمایشگر بیش‌تر و بیش‌تر گردد، تشخیص آن با چشمان انسان دشوارتر می‌شود. این افزایش چگالی پیکسلی تا نقطه‌ای پیش می‌رود که تفاوتی که ایجاد می‌شود، دیگر با چشمان انسان قابل تشخیص و مشاهده نیست. برخی متخصصان اعتقاد دارند که چشمان غیرمسلح انسان قادر به تشخیص وضوح تصویری به میزان ۱۰۰۰ ppi بوده و میزان بهینه تراکم پیکسلی در صفحات نمایشگر ۴۰۰ ppi است.
بهترین رزولوشن گوشی موبایل کدام است؟
زمانی تراکم پیکسلی ۳۰۰۰ ppi برای بسیاری از شرکت‌های گوشی موبایل استاندارد محسوب می‌شد، اما اکنون بسیاری از کمپانی‌های خوش‌نام اقدام به ساخت محصولاتی با وضوح تصویری بسیار بالایی برای جلب رضایت مشتریان خود کرده‌اند. مشخصات صفحه نمایش برخی از برترین گوشی‌های سال ۲۰۲۴ را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
|
مشخصات صفحه نمایش |
برند و مدل گوشی |
|
Resolution 1290×2796 pixels and 458 ppi |
Apple iPhone 15 Pro Max |
|
Resolution 1440×3180 pixels and 525 ppi |
OnePlus 11 |
|
Resolution 1644×3840 pixels and 537 ppi |
Sony Xperia 1 IV |
|
Resolution 1440×3088 pixels and 518 ppi |
Samsung Galaxy S24 Ultra |
|
Resolution 1440×3200 pixels and 538 ppi |
Xiaomi 13 Pro |
وضوح بهینه کیفیت تصویر برای گوشی موبایل براساس ابعاد صفحه نمایش و فاصله دید تعیین می‌شود. به اعتقاد بسیاری بهترین رزولوشن گوشی برای یک موبایل ۵ اینچی ۵۵۰-۴۴۰ ppi و برای یک موبایل ۶ اینچی۴۵۰ تا ۳۸۰ ppi است. اما باید به این نکته توجه داشت که تراکم پیکسلی بالاتر موجب تخلیه سریع‌تر شارژ باطری گوشی موبایل می‌شود، چراکه تراکم پیکسلی بالاتر، توان بیش‌تری را برای پردازش تصویری طلب می‌کند و توان بیش‌تر نیز موجب تخلیه سریع‌تر باطری گوشی موبایل می‌گردد.
انواع رزولوشن صفحه نمایش کدام است؟
حال که می‌دانید تراکم پیکسلی و رزولوشن نمایشگر چیست، وقت آن رسیده با انواع رزولوشن صفحه نمایش آشنا شوید. نمایشگرهای دیجیتالی به‌طورکلی به ۵ دسته اچ دی، فول اچ دی (FHD)، تو کِی (QHD)، فور کِی (4K UHD) و ایت کِی (8K UHD) تقسیم می‌شوند. در ادامه با ویژگی‌های هرکدام از این رزولوشن‌ها آشنا خواهید گشت.
- رزولوشن اچ دی: این رزولوشن که با نام 720P نیز شناخته می‌شود، کیفیتی معادل 720P یا 720×1280 (1280 پیکسل افقی و 720 پیکسل عمودی) دارد و جزء رزولوشن‌های پرطرفدار دهه گذشته محسوب می‌شود. نمایشگرهای این رزولوشن ارزان‌ترین دستگاه‌های پخش کیفیت اچ دی بوده و قادرند تصاویر را با وضوح قابل‌قبولی پخش کنند.
- رزولوشن فول اچ دی: این رزولوشن معادل 1080P یا 1920×1080 پیکسل است و وضوح تصویری بسیار بهتری نسبت به اچ دی دارد. نمایشگرهایی که از این رزولوشن پشتیبانی می‌کنند، قادرند از تمام ظرفیت‌های کیفیت HD بهره برند و تصاویر پرجزئیات و شفافی را ارائه کنند. هم‌اکنون از نمایشگرهای فول اچ دی برای بسیاری از امور نظیر انجام بازی‌های کامپیوتری و تماشای برنامه‌هایی تلویزیونی و ویدئوهای اینترنتی استفاده می‌گردد.
- رزولوشن 2K: این رزولوشن که کوآد اچ دی نیز نامیده می‌شود، از تعداد 2560×1440 پیکسل تشکیل شده است و کیفیتی چهار برابر بهتر از اچ دی ارائه می‌دهد. رزولوشن 2K به تازگی فراگیر شده است و در صفحه نمایش بسیاری از گوشی‌های هوشمند و مانیتورهای بازار استفاده می‌شود.
- رزولوشن 4K: فورکی نیز به تازگی در مانیتورهای باکیفیت استفاده می‌شود و از تعداد 3840×2160 تشکیل شده است. این رزولوشن قادر است وضوح تصویری چهار برابر بهتر از کیفیت فول اچ دی ارائه کند و جزئیاتی خیره‌کننده را به نمایش بگذارد.
- رزولوشن 8K: رزولوشن 8K گرچه بالاترین وضوح و کیفیت تصویری (7680×4320 پیکسل) را میان دیگر رزولوشن‌ها ارائه می‌کند، چندان فراگیر نبوده و پرطرفدار نیست. در حقیقت این فناوری نوین به تازگی معرفی شده و تنها در تعداد معدودی از مانیتورها، تلویزیون‌های هوشمند و دوربین‌های فیلم‌برداری بازار در موجود است.
تعداد پیکسل‌های هرکدام از رزولوشن‌های فوق را در جدول رزولوشن تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
|
پیکسل (افقی در عمودی) |
رزولوشن (وضوح تصویری) |
|
720x1280 |
HD |
|
1920×1080 |
FHD |
| 2560×1440 |
2K |
| 3840×2160 |
4K |
| 7680×4320 |
8K |
چگونه تراکم پیکسلی را می‌توان محاسبه کرد؟
درصورتی‌که تراکم پیکسلی محصولی در مشخصات آن درج نشده باشد، به راحتی می‌توانید تراکم پیکسلی آن را محاسبه کنید. کافی است ابعاد و رزولوشن صفحه نمایش محصول خود را بدانید تا به واسطه فرمول زیر به سادگی قادر به محاسبه تراکم پیکسلی آن باشید:
«جمع مجذور عرض و ارتفاع نمایشگر تقسیم بر ابعاد مانیتور (بر واحد اینچ)»
رزولوشن محتوای ویدئویی چیست؟
برای لذت بردن از کیفیت حقیقی رزولوشن‌های 4K، صرفاً داشتن تلویزیونی 4K کافی نیست. بلکه محتوای ویدئویی شما نیز باید با کیفیت 4K ضبط شده باشد. بدین معنا که اگر تلویزیون شما 4K باشد و محتوای ویدئویی مدنظرتان با کیفیت Full HD ضبط شده باشد. شما تنها می‌توانید ویدئو را با کیفیت Full HD تماشا کنید. این مسئله در مورد دیگر رزولوشن‌ها نیز صدق می‌کند. و تنها زمانی استفاده از نهایت ظرفیت سخت‌افزار شما امکان‌پذیر است که ویدئوهای شما نیز با همان کیفیت ضبط شده باشد. البته عکس این مسئله نیز صادق است. و رزولوشن صفحه نمایش کامپیوتر یا تلویزیون چنانچه پایین‌تر از رزولوشن محتوای ضبط شده‌ی ویدئویی باشد، امکان تماشای کیفیت حقیقی ویدئوی ضبط شده در نمایشگر شما وجود نخواهد داشت. خوشبختانه اکنون بسیاری از دوربین‌های فیلم‌برداری قابلیت ضبط ویدئو با رزولوشن‌های بالایی نظیر فورکی را دارند و بسیاری از پلتفرم‌های آنلاین اشتراک‌گذاری ویدئو از این کیفیت پشتیبانی می‌کنند.
سخن آخر درباره انواع رزولوشن صفحه نمایش
در این مطلب از سیبچه با انواع رزولوشن صفحه نمایش آشنا گشتید و مفاهیم مختلفی نظیر پیکسل، PPI،DPI و تراکم پیکسلی را فرا گرفتید. توجه به مواردی نظیر وضوح کیفیت صفحه نمایش و تراکم پیکسلی می‌تواند شما را در انتخاب محصولی باکیفیت و خرید کالایی متناسب با نیازهایی که دارید یاری رساند و از اتلاف پول شما جلوگیری کند.