حمل بار و مسافر در مسیرهای بین شهری نیازمند داشتن مجوزی به نام کارت هوشمند رانندگان است. در این مطلب با نحوه استعلام این کارت الکترونیکی آشنا خواهید شد. در گذشته برای رانندگانی که در عرصه حمل بار و جابجایی مسافران فعالیت می‌کردند، مجوزی به نام دفترچه کار اعطا می‌گشت. این مجوز که برگ فعالیت نیز نامیده می‌شد، برای شناسایی هویت رانندگان خودروهای باری (وانت‌بار، کامیون و ماشین‌های سنگین) و مسافربری (اتوبوس، مینی‌بوس و..) صادر و اطلاعاتی نظیر سابقه فعالیت و تخلفات آن‌ها در آن درج می‌شد.
اما در سال ۱۳۹۸، پس از اینکه سامانه اینترنتی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای راه‌اندازی شد، این دفترچه‌های کاغذی کاربرد خود را از دست دادند و با کارت هوشمند رانندگان جایگزین شدند. اکنون رانندگان برای فعالیت در حوزه حمل و نقل بار و مسافر و تردد در مسیرهایی برون شهری باید برای دریافت این کارت در سامانه اینترنتی سازمان راهداری ثبت‌نام کنند. اما برای ثبت‌نام به چه مدارکی نیاز است و استعلام کارت هوشمند رانندگان با کد ملی به چه طریقی انجام می‌گردد؟ در این مطلب به این پرسش‌ها پاسخی کامل داده خواهد شد.
کارت هوشمند رانندگان چیست و چه کاربردی دارد؟
کارت هوشمند رانندگان مجوزی برای حمل بار و جابجایی مسافر در سفرهای بین شهری است که از سوی سازمان راهداری به رانندگان فعال در زمینه حمل و نقل صادر می‌گردد و تردد قانونی آن‌ها را در جاده‌های برون شهری امکان‌پذیر می‌کند. این کارت هوشمند اطلاعات گوناگونی از قبیل سوابق رانندگی، بارنامه، وسیله نقلیه، بیمه و تخلفات راننده را در خود ذخیره کرده و امکان استخراج این اطلاعات از سامانه مرکزی را بدون نیاز به مراجعه حضوری فراهم می‌کند.
کارت هوشمند رانندگان چه مزایایی دارد؟
امنیت بسیار بالا و ایجاد گردش کار آنلاین را باید دو مزیت اصلی استفاده از کارت‌های هوشمند رانندگان دانست. این کارت‌های الکترونیکی با بهره‌گیری از فناوری رادیو شناسه (Radio-frequency identification) هویت رانندگان را شناسایی و سوابق کار و تخلفات و اطلاعات مرتبط با فعالیت آن‌ها را ثبت و نگهداری می‌کند. تفکیک رانندگان براساس حدنصاب کارکرد، ایجاد نظم در سیستم نوبت‌دهی پایانه‌های باربری، سهولت در صدور بارنامه و دریافت بار از شرکت‌های حمل و نقل جاده‌ای از دیگر مزایای داشتن کارت هوشمند رانندگان محسوب می‌شوند.
شرایط اخذ کارت هوشمند رانندگان چیست؟
متقاضیان دریافت کارت هوشمند رانندگان باید واجد تمام شرایط زیر باشند:
- تابعیت ایران
- برخورداری از سلامتی روانی و جسمانی
- عدم ممنوعیت قانونی برای رانندگی با وسیله نقلیه مربوطه
- داشتن حداقل ۲۳ سال سن برای گواهینامه پایه دو (فعالیت با کامیونی به ظرفیت ۶ تن بار) و ۲۵ سال سن برای گواهینامه پایه یک و حداکثر ۵۵ سال سن (به جز رانندگانی که در بخش حمل و نقل روستایی مشغول هستند)
- عدم داشتن سوء پیشینه کیفری که باعث محرومیت از حقوق اجتماعی گردد
- داشتن حداقل مدرک تحصیلی سوم راهنمایی (سیکل) یا معادل آن برای رانندگان برون شهری و مدرک پایان دوره تکمیلی نهضت سوادآموزی برای رانندگان بخش روستایی
- عدم اشتغال در مشاغل تمام وقت در ارگان‌های نظامی و مؤسسات غیردولتی و عمومی
مراحل دریافت کارت هوشمند رانندگان
درصورتی‌که خود را واجد تمام شرایط مذکور برای دریافت کارت هوشمند رانندگان می‌دانید، باید در دوره آموزشی آنلاین رانندگان باری شرکت کنید تا برای شرکت در آزمون کارت هوشمند آمادگی داشته باشید. این آزمون توسط سازمان فنی و حرفه‌ای برگزار و نتایج آن تقریباً یک ماه پس از آزمون اعلام می‌گردد. پس از موفقیت در آزمون و کسب نمره قبولی، گواهی مهارت سازمان فنی حرفه‌ای را دریافت خواهید کرد. سپس باید به یکی از مراکز سلامت رانندگان برای اخذ گواهی سلامت مراجعه کنید. پس از تائید پزشک مربوطه مبنی بر سلامت جسمانی و روانی شما، کارت سلامت شما صادر و به شما ارائه می‌گردد.
در گام بعدی باید برای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه اقدام و درخواست آنلاین خود را در سایت قوه قضائیه ثبت کنید. در آخر باید به یکی از شعب سازمان تأمین اجتماعی برای تشکیل پرونده و عضویت در بیمه تأمین اجتماعی مراجعه کنید. پس از دریافت تمام مدارکی که در این بخش برای شما بیان گردید، می‌توانید به یکی از مراکز صدور کارت هوشمند رانندگان در سطح شهر مراجعه کرده و مدارک خود را به مسئول مربوطه ارائه کنید تا بعد از رؤیت و تائید صحت مدارک، اقدامات لازم را برای صدور کارت هوشمند شما انجام دهد.
برای دریافت کارت هوشمند رانندگان چه مدارکی نیاز است؟
برای استعلام کارت هوشمند رانندگان داشتن مدارک زیر الزامی است:
- اصل و فتوکپی کارت پایان خدمت یا گواهی معافیت از خدمت نظام وظیفه
- اصل و فتوکپی شناسنامه
- گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر
- گواهی عدم سوء پیشینه
- اصل و فتوکپی گواهینامه رانندگی براساس وسیله نقلیه مورد استفاده متقاضی (پایه یک، پایه دو و پایه سه)
- گواهی سلامت جسمانی
- دو قطعه عکس پرسنلی ۴×۳ با پس‌زمینه روشن
- معرفی‌نامه انجمن صنفی رانندگان بار و مسافر در استان و شهرستان مربوطه
- فرم تقاضای صدور کارت هوشمند
- تائیدیه مدارک تحصیلی
- گواهینامه قبولی در آزمون فنی و حرفه‌ای کارت هوشمند
آموزش استعلام کارت هوشمند رانندگان
جهت استعلام کارت هوشمند رانندگان چندین روش وجود دارد که متداول‌ترین آن، مراجعه به سامانه اینترنتی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای است. برای انجام این کار بایستی وارد وب‌سایت سازمان راهداری به آدرس اینترنتی smartcard.rmto.ir شوید و از بخش استعلام‌های الکترونیک در صفحه اصلی گزینه «استعلام کارت هوشمند راننده» را انتخاب کنید. سپس در صفحه بعدی، کادرهای خالی را که با علامت ستاره مشخص شده است، با کد ملی و شماره موبایل خود پر کنید و در آخر کد امنیتی را نیز وارد کرده و دکمه آبی‌رنگ جستجو را لمس کنید تا کارت هوشمند الکترونیکی شما استعلام گردد و اطلاعاتی از قبیل: شماره پرونده، اعتبار کارت و شماره کارت هوشمند شما در صفحه ظاهر شود.
استعلام کارت هوشمند رانندگان باری
همان‌گونه که پیش‌تر نیز بیان گردید، تمام کسانی که در زمینه حمل و نقل بار فعالیت می‌کنند، ملزم به دریافت کارت هوشمند رانندگان باری هستند، در غیر این صورت برای آن‌ها بارنامه صادر نخواهد شد. برای استعلام کارت هوشمند رانندگان باری می‌توانید به همان وب‌سایت smartcard.rmto.ir مراجعه کرده و از منوی اصلی گزینه «استعلام کارت هوشمند ناوگان باری» را انتخاب کنید. در صفحه بعدی باید اطلاعات خواسته شده در کادرهای ستاره‌دار (شماره موبایل و شماره هفده رقمی شناسایی خودرو) را به همراه کد امنیتی وارد کرده و گزینه جستجو را انتخاب کنید تا وضعیت کارت هوشمند و اطلاعات آن در صفحه ظاهر گردد.
استعلام کارت هوشمند رانندگان مسافربری
ازآنجایی‌که نوبت‌دهی در پایانه باربری به واسطه کارت هوشمند رانندگان مسافربری صورت می‌پذیرد، داشتن این مجوز برای فعالیت در مسیرهای برون شهری برای رانندگان اتوبوس، مینی‌بوس و غیره ضروری است. استعلام کارت هوشمند رانندگان مسافربری نیز مانند بخش قبلی از طریق سامانه الکترونیکی smartcard.rmto.ir صورت می‌پذیرد. کافی است وارد این وب‌سایت شوید و در منوی اصلی، آیکون آبی‌رنگ سوم «استعلام کارت هوشمند ناوگان مسافربری» را برگزینید و اطلاعات خواسته شده را در کادرهای ستاره‌دار وارد کنید تا فرآیند استعلام کارت هوشمند شما در سامانه انجام پذیرد و کارت شما در صفحه نمایش داده شود.
اپلیکیشن استعلام بارنامه با کد ملی
سامانه اینترنتی سازمان راهداری تنها شیوه استعلام کارت هوشمند رانندگان نیست و روش‌های امن‌تر و ساده‌تری نیز برای رانندگانی که تمایلی به استفاده از مرورگر گوشی ندارند، فراهم گردیده است. دانلود اپلیکیشن استعلام کارت هوشمند رانندگان یکی از سریع‌ترین و آسان‌ترین راهکارهای انجام این کار است. کافی است این نرم‌افزار را در گوشی آیفون خود نصب و اجرا کرده و کد ملی خود را در کادر وارد کنید تا اطلاعات کارت هوشمند شما از سیستم سازمان راهداری کشور استعلام گردیده و بر صفحه نمایش گوشی شما ظاهر گردد. بنابراین در این روش تنها به یک کد ملی نیاز دارید تا کارت هوشمند خود را استعلام کنید.
استعلام پیامکی کارت هوشمند رانندگان (شماره پلاک کامیون)
برای رانندگانی که کد ملی خود را به خاطر نداشته و یا به اینترنت برای استفاده از اپلیکیشن یا وب‌سایت سازمان راهداری دسترسی ندارند، روش استعلام پیامکی بهترین گزینه‌‌ای است که برای استعلام کارت هوشمند رانندگان پیش رو دارند. چه راننده ماشین باری باشید و چه مسافربری، می‌توانید شماره پلاک خودروی خود را به شماره پیامکی ۳۰۰۰۱۴۱ ارسال کنید تا نتیجه استعلام کارت هوشمند برای شما ارسال گردد.
تمدید کارت هوشمند رانندگان چگونه است؟
همیشه در هنگام استعلام کارت هوشمند خود به زمان اعتبار آن دقت کنید و یک ماه قبل از اتمام اعتبار آن برای تمدید کارت اقدام کنید. چنانچه بیش از یک سال برای تمدید کارت منقضی شده‌ی خود اقدام نکنید، کارت شما برای همیشه باطل خواهد شد و امکان دریافت کارت هوشمند دیگری برای شما وجود نخواهد داشت.
برای تمدید کارت هوشمند باید مدارکی نظیر کارت سلامت، بیمه‌نامه، گواهینامه رانندگی، گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر و حدنصاب کارکرد ماشین خود را در وب‌سایت smartcard.tmto.ir بارگزاری کرده و درخواست خود را برای تمدید کارت هوشمند رانندگان ثبت کنید. گفتنی است که حدنصاب کارکرد برای رانندگانی با خودروهای مختلف متفاوت است؛ به‌عنوان‌مثال برای رانندگان ترانزیت ۵ فقره بارنامه، برای رانندگان باری ۱۸ فقره بارنامه و برای رانندگان مسافربری (اتوبوس) ۳۵ فقره در نظر گرفته شده است. ناگفته نماند که کارت هوشمند رانندگان برای رانندگانی که سن آن‌ها از ۶۹ سال تجاوز کرده است، صادر نخواهد شد.
چه عواملی موجب ابطال کارت هوشمند رانندگان می‌شود؟
از سهل‌انگاری در عدم تمدید بیمه و گواهینامه رانندگی گرفته تا تخلفاتی نظیر عدم رعایت قوانین تردد در آزادراه‌ها، دلایل مختلفی می‌تواند موجب ابطال کارت هوشمند شما گردد. چنانچه گواهینامه رانندگی شما منقضی شده باشد یا توسط مراجع انتظامی و قضایی مصادره گردد، کارت هوشمند شما نیز باطل خواهد گشت. اگر نسبت به تمدید به موقع بیمه‌نامه خود اقدام نکنید، کارت هوشمند شما نیز موقتاً غیرفعال خواهد شد. انجام تخلفاتی نظیر عدم رعایت مقررات رانندگی در آزادراه‌ها، عدم رعایت شئونات شرعی و عدم رعایت حدنصاب کارکرد (کار کردن بیش از حد مجاز) همگی از دلایل ابطال کارت هوشمند محسوب می‌شوند. طبیعی است که ارتکاب جرائم مختلفی نظیر جابجایی کالای قاچاق یا مواد مخدر نیز نه تنها موجب ابطال کارت هوشمند خواهد گشت، بلکه راننده محکوم و مشمول جرائم قانونی خواهد شد.
سخن آخر استعلام کارت هوشمند رانندگان
در این مطلب سیبچه با کاربرد کارت هوشمند رانندگان، مدارک و شرایط لازم برای دریافت آن و چگونگی استعلام این کارت الکترونیکی آشنا گشتید. تمام رانندگانی که در عرصه حمل بار و مسافر در مسیرهای برون جاده‌ای فعالیت می‌کنند، موظف‌اند نسبت به دریافت این کارت اقدام کنند؛ در غیر این صورت تردد آن‌ها در مسیرهایی بین شهری غیرقانونی است و مجازاتی نظیر جریمه سنگین و توقیف خودرو در انتظار آن‌ها خواهد بود.